Elastocoast is een dijkbekleding die bestaat uit een laag breuksteen gebonden met tweecomponenten-polyurethaanhars. Het is voor het eerst serieus toegepast in het waddengebied van Noord-Duitsland en sinds die tijd heeft er onderzoek plaatsgevonden naar materiaaleigenschappen, verwerkingsmethoden, duurzaamheid en effecten op het milieu en de ecologie. In Nederland is het als proef toegepast op de Pettemer Zeewering en bij Ouwerkerk. In Zeeland is het in 2009 grootschalig toegepast bij de dijkversterking van de Bathpolder.
Innovatieprocesstappen
Elastocoast bepaling van scope en mogelijkheden
Om een inzicht te krijgen in de scope en de mogelijkheden van het product en de specifieke toepassingsmogelijkheden kan gebruik gemaakt worden van onderstaande onderzoeken.
Voor het aanleggen van een proefvak heeft de werkgroep Kennis van het Projectbureau Zeeweringen heeft in 2007 een voorstel geschreven.
De proeven die in de periode 2004-2007 met Elastocoast in Duitsland en Nederland zijn uitgevoerd zijn samengevat. Op hoofdlijnen wordt inzichtelijk gemaakt welke toepassingen er zijn geweest, welke resultaten zijn gehaald en wat er aan onderzoek heeft plaatsgevonden.
Uitvoering
Doordat het materiaal op de werkplek wordt gemengd, is er een grote mate van flexibiliteit ten aanzien van de uitvoering. Verschillende soorten steenslag zijn verlijmbaar op deze wijze. De materialen dienen wel op een verantwoorde wijze gemengd te worden (ARBO en milieu). Het mengen op zich vormt geen probleem (enkele minuten per m3 steenslag). Het materiaal is zeker gevoelig voor de wijze van uitvoering: voldoende lijm en droge steenslag. Vooral dat laatste aspect kan soms een probleem zijn aangezien de depots met steenslag meestal buiten liggen. De uitvoering moet vlot gebeuren: de verwerkingstijd is 20 minuten. Totdat het materiaal is uitgehard, mag de aangebrachte laag niet betreden worden.
Landschap
Veel verschillende soorten steenslag kunnen met deze techniek gebruikt worden. Op deze manier kan er worden voldaan aan de voorwaarden met betrekking tot de visuele aspecten. De toe te passen laag is relatief dun en vormt dus geen belemmering voor de toegankelijkheid en is op daarom ook niet zichtbepalend.
Milieu
Er is nog weinig bekend over de ecologische aspecten van Elastocoast. De huidige vakken zijn niet echt geschikt voor ecologische monitoring. Het materiaal biedt voldoende open ruimte voor plantengroei. In laboratoria is aangetoond dat wiergroei mogelijk is. Bij Petten zijn een groot aantal strekdammen voorzien van Elastocoast. De Elastocoast biedt hier een ondergrond voor allerlei schelpdieren. Zodoende vormen deze strekdammen een nieuw fourageergebied voor vogels. De strekdammen zijn bekleed in het kader van de zandige kustversterking.
Deze manier van werken biedt voldoende mogelijkheden tot hergebruik. Reeds gebruikte steenslag of ballastmateriaal zijn goed opnieuw te verlijmen en op die manier herbruikbaar. Er is een BRL beschikbaar.
Projectbureau Zeeweringen heeft Elastocoast in een proefvak toegepast op de Zuidbout bij Ouwerkerk en als definitieve bekleding bij de aansluiting van de Bathpolder op de Oesterdam. Daarnaast is Elastocoast ook toegepast bij kleinschalige reparaties (grote openruimtes in de bekleding) en vesterkingen (inwassen basalt bekleding). Elastocoast is ook toegepast langs de Noord-Hollandse kust (strekdammen), langs de Waddenzee (aansluiting basalt op damwand en oversteekplaatsen in de teenbestorting), langs het Volkerak-Zoommeer en als overlaging in de Waddenzee. Inn 2016 is het grootschalig toegepast als dijkbekleding op de Friese Waddenzeedijk.
Rekenregels
De rekenmethodiek voor Elastocoast is opgenomen in het programma Steentoets.
Elastocoast uitvoering van proeven
Testen van innovaties
Innovatieve bekledingen moeten uiteraard voor toepassing op de waterkering uitvoerig worden getest. Veelal worden daarvoor laboratoriumproeven uitgevoerd. Er worden proefvakken op de dijk aanlegd, omdat het niet altijd mogelijk is om een nieuwe bekleding in het lab te testen. Tegelijkertijd is het een mooie mogelijkheid om te testen hoe met de nieuwe techniek om te gaan.
Aanleg proefvak Elastocoast
Om Elastocoast te beproeven heeft Projectbureau Zeeweringen twee proefvakken in Nederland aangelegd, één in Zeeland bij Ouwerkerk en één bij Petten (Noord-Holland). De gekozen locaties dienen uiteraard representatief te zijn zowel voor de uitvoering als voor de beproeving op golfbelasting. Bij de proeven zijn vakken met een verschillende dikte aangelegd. Op deze manier wordt getracht de juiste dikte te koppelen aan de golgfhoogte. Ook is een vak bestrooid met Vilvoordse steen als ecologische proef.
Tijdens de aanleg van de proefvakken zijn monsters genomen. Deze monsters zijn gebruikt voor testen t.b.v. het Besluit Bodemkwaliteit en voor het bepalen van de sterkte. De sterkte is bepaald m.b.v. druk- en buigproeven. Deze gegevens zijn gebruikt om een rekenmodel op te stellen; zie: vaststellen productgegevens en rekenmethode.
Overslagproeven
In 2008 zijn er nabij Kattendijke overslagproeven op de dijk uitgevoerd. Als onderdeel van die testen is ook Elastocoast getest tot 100l/s/m overslag.
Elastocoast is een polyurethaan gebonden dijkbekleding ontwikkeld door het chemieconcern BASF. In het Noord-Duitse waddengebied is het in 2004 voor het eerst op ruime schaal toegepast op het eiland Sylt. Sinds die tijd is er veel praktijk- en laboratoriumonderzoek uitgevoerd naar materiaaleigenschappen en toepassingsmogelijkheden. Op basis daarvan zijn technische richtlijnen voor het gebruik van Elastocoast als dijkbekleding tot stand gekomen. Een aantal grafieken geeft daarbij de relatie tussen golfhoogte en de laagdikte weer.
Wetterskip Fryslân heeft in overleg met ENW een toetsmethodiek laten ontwikkelen voor Elastocoast als primaire toplaag en als overlaging. Deze rekenmethodiek is opgenomen in Steentoets.
Referenties
- Elastocoast, Compilation of the Technical Design Guidelines for Elastocoast, BASF, IMS INGENIEURGESELLSCHAFT MBH, 30 juni 2010.
- Bindmiddel Polyurethaan geeft stevige dijkbekleding (publicatie Land+Water), Bijlsma E., Lazonder K., Arcadis, 10 september 2010.
- Toetsing van polyurethaan gebonden breuksteen bekledingen, Bijlsma, E., Arcadis, 5 oktober 2015.
- Elastocoast biedt een civieltechnische- en ecologisch perspectief., Bijlsma, E. Lock, M., Lazonder, K., Geotechniek, 1 oktober 2008.
- Polyurethaangebonden dijkbekleding in opmars (publicatie Land+Water), Kruis, M.C., Bijlsma, E., Arcadis, 1 mei 2015.
- Ecological Research Elastocoast Dutch Pilot Locations Petten and the Zuidbout, Lock, Marcelle, 25 april 2009.
- Voorstel voor het aanleggen van een proefvak met Elastogran, Projectbureau Zeeweringen, Projectbureau Zeeweringen, 8 januari 2007.
- Design for wave impact, anon, 7 december 2010.
