Na de keuze voor de bekleding van het onderbeloop kan de bekleding van de andere dijkonderdelen worden bepaald. De keuze van de bekleding in de kreukelberm, op de berm, op plateaus en eventueel op het bovenbeloop, de kruin en het binnenloop van de dijk verloopt sneller dan die van het onderbeloop, omdat er minder alternatieven zijn. Daarnaast zijn de technische, ecologische en andere bekledingsvoorkeuren op deze onderdelen van het dijkprofiel in het algemeen vaak hetzelfde. Na deze stap wordt het proces van het voorontwerp afgerond en de voorontwerpnota opgesteld.
Kreukelberm
Voor de kreukelberm komen de volgende bekledingstypes in aanmerking:
- Losse breuksteen;
- Vol en zat gepenetreerde breuksteen;
- Patroongepenetreerde breuksteen.
In de praktijk wordt vrijwel altijd losse breuksteen toegepast, omdat dit bekledingstype de beste prijs-sterkteverhouding heeft, het meest flexibel is en ook ecologisch de voorkeur heeft. Alleen bij een steil voorland (tanQ > ca. 0,1) en een grote hydraulische belasting (Hs > ca. 4 m) wordt gekozen voor vol en zat gepenetreerde breuksteen. Patroongepenetreerde breuksteen wordt niet of nauwelijks meer toegepast, omdat het in de praktijk niet mogelijk blijkt om het gros van de stenen vast te leggen zonder dat de bekleding aan de onderkant dichtvloeit met gietasfalt. Verder is de prijs-sterkteverhouding zeer ongunstig: de prijs (per m dikte) is vrijwel gelijk aan die van vol en zat gepenetreerde breuksteen, de (reken)sterkte (per m dikte) is niet of nauwelijks groter dan bij losse breuksteen.
Onderhoudsstrook
Ten behoeve van beheer en onderhoud wordt de bermstrook verhard die aansluit op het onderbeloop. De volgende bekledingstypes komen in aanmerking:
- Wegenbouwasfaltbeton;
- Open steenasfalt (OSA) afgestrooid met grond en ingezaaid met gras.
Standaard wordt gekozen voor wegenbouwasfaltbeton. Alleen bij specifieke eisen vanuit ecologie of recreatie wordt OSA toegepast.
Plateaus
Voor plateaus komen de volgende bekledingstypes in aanmerking:
- Waterbouwasfaltbeton (WAB);
- Wegenbouwasfaltbeton;
- Open steenasfalt (OSA) afgestrooid met grond en ingezaaid met gras.
Als het plateau onder ontwerppeil ligt en niet intensief berijdbaar hoeft te zijn, wordt gekozen voor WAB of OSA. Als het plateau onder ontwerppeil ligt en berijdbaar moet zijn, bijv. omdat het gebruikt wordt als parkeer- of haventerrein, wordt gekozen voor wegenbouwasfaltbeton. Als het plateau op of boven ontwerppeil ligt, wordt een onderhoudsstrook aangebracht en wordt de rest meestal gelaten zoals het is.
Restant berm en bovenbeloop
Voor het restant van de berm (naast de onderhoudsstrook) en het bovenbeloop komen de volgende bekledingstypes in aanmerking:
- Grasbekleding;
- Kleibekleding;
- Open steenasfalt (OSA);
- Oploopremmende bekleding van zuilen of breuksteen.
Standaard wordt gekozen voor herstel van het meestal aanwezige gras. De beheerder is daarbij verantwoordelijk voor een optimale graskwaliteit. Als de hydraulische belasting ook voor een optimale grasbekleding te groot is (Hs > ca. 3 m) of als op verzoek van de beheerder besloten is de dijk overslagbestendig te maken, wordt gekozen voor een bekleding van erosiebestendige klei of OSA.
Als er een significant kruinhoogtetekort is, dan wordt op verzoek van de beheerder op het bovenbeloop soms een oploopremmende steenbekleding aangelegd. Deze kan bestaan uit zuilen met variërende dikte of uit losse of gepenetreerde breuksteen. Losse breuksteen levert daarbij (verreweg) de beste verhouding tussen prijs en oploopreductie. Omwille van esthetiek en landschap wordt echter veelal gekozen voor zuilen.
Kruin en binnenbeloop
Voor de kruin en het binnenbeloop van de dijk komen de volgende bekledingstypes in aanmerking:
- Grasbekleding;
- Kleibekleding;
- Open steenasfalt (OSA).
Standaard is een grasbekleding aanwezig die hersteld wordt als ze vergraven wordt (bijv. bij een tijdelijke dijkovergang). Als er een significant kruinhoogtetekort is, dan wordt op verzoek van de beheerder de dijk soms overslagbestendig gemaakt met een erosiebestendige bekleding van klei of OSA op de kruin en het binnenbeloop.
Meer informatie
Voor meer informatie over toetsen en ontwerpen, zie: het document Handleiding toetsing en ontwerp en de pagina Handreiking dijkbekledingen.
Referenties
- Handleiding Toetsing en Ontwerp, Bosters, R., Kortlever, W., Provoost, Y., Rijkswaterstaat, 1 april 2012.
