DeltaExpertise - voor een leefbare delta
Toon menu

Emanuelpolder


Context VN set links: model = Emanuelpolder


Set VN link, Property name = Supercontext, Property VN name = Supercontext

Model link = Emanuelpolder

Result = Dijkvakken Zeeland VN

End Set VN link


Bekleding 
Kleidijk, Grasdijk
Specifieke constructie 

Voorland 
Schor, Slik
Ruimtegebruik 
Cultuurhistorie, Ecologie
Jaar 
2015
Locatie 
Zuid-Beveland
Coördinaten 
51° 24' 13", 4° 5' 58"
Dijktraject 
dp 120+16 meter - dp 146+50 meter



Emanuelpolder

Dijktraject Emanuelpolder ligt aan de zuidkant van Zuid-Beveland, ten oosten van het dorp Waarde. Het traject heeft een lengte van ongeveer 2,6 kilometer. De dijk is grotendeels in eigendom en beheer van waterschap Scheldestromen. Een smalle strook in het traject is in particuliere handen. De dijk wordt verpacht en begraasd door schapen.

Bijzonderheden

Dijkversterking Emanuelpolder was een project in het kader van het landelijke hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). De bekleding van de dijk bestond uit gras en paste daardoor eigenlijk niet binnen de scope van projectbureau Zeeweringen, dat steenbekledingen versterkte. Op verzoek van waterschap Scheldestromen voerde het projectbureau de Emanuelpolder wel uit. De uitvoering ervan kon daardoor gelijktijdig plaatsvinden met een project van projectbureau Zeeweringen (het vervangen van de steenbekleding van dijktraject Sint Pieterspolder) en ondergebracht worden in één contract. Zo konden efficiencyvoordelen gerealiseerd worden.


  • Voor het dijkvak ligt een groot schor, ‘het schor van Waarde’. Staatsbosbeheer is eigenaar van het grootste deel van het schor.
  • Voor het schor liggen twee strekdammen. Tussen de twee strekdammen en onder het schor ligt het verdronken dorp Valkenisse, een beschermd archeologisch rijksmonument. De strekdammen zijn in 2003 aangelegd ter bescherming van het schor en om te voorkomen dat de restanten van Valkenisse verder bloot zouden komen te liggen.
  • Het onderhoudspad op de buitenberm van de dijk is niet toegankelijk voor fietsers. Aan de oostzijde van het dijkvak (achter de Zimmermanpolder) is het onderhoudspad wel opengesteld voor fietsers. Het onderhoudspad aan de westzijde van het dijkvak (achter Waarde Westveer) is eveneens niet toegankelijk voor fietsers.
  • Ter hoogte van dijkpaal 121 (net buiten het projectgebied) en dijkpaal 141 bevinden zich dijkovergangen.
  • Vanuit de provincie was er interesse om het schor voor de dijk te verlagen. Die ontgraven klei zou dan gebruikt kunnen worden voor de dijkverbetering. De beschikbare tijd was echter te kort om dit te kunnen bewerkstelligen.

Lessons learned




Lesson learned: Werkzaamheden combineren

Efficiënt werken en overlastbeperking door werkzaamheden te combineren
Zeeweringen werkte vaak samen met andere partijen (gemeenten, provincie, Rijkswaterstaat, waterschap Scheldestromen, lokale ondernemers) om de dijkversterking efficiënt uit te voeren, kosten te besparen en overlast te beperken. Zo voerde het projectbureau regelmatig op verzoek van het waterschap onderhoudswerkzaamheden uit tijdens een dijkversterking.


Omgevingsmanagement werkprocessen





Stakeholders

Waterschap Scheldestromen heeft voor Emanuelpolder een communicatieplan gemaakt. Dat plan omvat een inventarisatie van alle stakeholders die voor dit dijktraject relevant zijn. Daarnaast staat hierin beschreven op welke manier het Waterschap deze doelgroepen geïnformeerd heeft over de werkzaamheden.

Omwonenden

In de omgeving van dijktraject Emanuelpolder wonen weinig mensen. Waterschap Scheldestromen informeerde hen vooraf per brief over de werkzaamheden, de transportroute en de mogelijke overlast. In de brief bood het waterschap hen de mogelijkheid tot een persoonlijk gesprek, mochten zij daar behoefte aan hebben. Eén van de omwonenden maakte gebruik van deze mogelijkheid, omdat hij van plan was een tuinfeest te organiseren in de periode dat het waterschap de dijk zou versterken. Het waterschap beloofde hem dat hij geen overlast zou hebben als gevolg van de werkzaamheden.




Referenties





Cultuurhistorie

Onder het schor voor het dijktraject bevindt zich het verdronken dorp Valkenisse, een beschermd archeologisch monument. Voorafgaand aan de werkzaamheden vond archeologisch vooronderzoek plaats. Het verdronken dorp lag echter buiten de werkstrook. Daarom hoefde projectbureau Zeeweringen hier bij de uitvoering van het werk geen rekening mee te houden.







Ecologie en vergunningen

Voor het dijktraject ligt een schor, dat beheerd wordt door Staatsbosbeheer. Omdat het schor vrij hoog ligt, bekeek projectbureau Zeeweringen samen met Staatsbosbeheer of het mogelijk was grond uit het schor in de dijk te gebruiken. Het schor zou op die manier verlaagd kunnen worden en zo een hogere natuurwaarde krijgen. Bovendien zou projectbureau Zeeweringen minder klei aan hoeven te voeren voor de dijkversterking. Uit onderzoek bleek de klei echter niet beschikt te zijn als dijkbekleding. Het schor loopt tot aan de dijk en lag dus binnen de werkstrook. Projectbureau had een vergunning voor het tijdelijk ontgraven van het schor.

Voor dit dijktraject zijn verschillende vergunningen aangevraagd in het kader van natuurbescherming (zie referenties).






Referenties





Transportroutes

Voor het aan- en afvoeren van materieel en bouwmaterialen stelde projectbureau Zeeweringen een transportroute in. Het projectbureau nam deze route op in het projectplan en informeerde omwonenden hierover per brief. Om fietsers te weren op de transportroute werden zij door middel van borden omgeleid. Projectbureau Zeeweringen verbood het werkverkeer gebruik te maken van de doorgaande weg door de kernen Waarde en Rilland om zo de overlast voor de omgeving te beperken.







Communicatie

Bij start en afronding van de dijkversterking Emanuelpolder verstuurde Waterschap Scheldestromen persberichten en tijdens de uitvoering twitterde het waterschap regelmatig over de voortgang van de werkzaamheden. Daarnaast plaatste het waterschap een informatiebord over de dijkversterking op de werklocatie.




Referenties





Explosieven

Uit vooronderzoek naar niet gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog bleek een klein deel van het projectgebied verdacht te zijn. Projectbureau Zeeweringen voerde daarom voorafgaand aan graafwerkzaamheden een detectie uit. Het benaderen van mogelijke explosieven was vervolgens een taak voor de aannemer, die uiteindelijk geen explosieven vond.




Technisch management werkprocessen





Inventarisatie

De dijk van dijktraject Emanuelpolder was bekleed met klei en gras. Vanwege het voorliggende schor was er in dit dijktraject geen ondertafel aanwezig. Het naastgelegen dijkvak aan de oostzijde van dijktraject Emanuelpolder was bekleed met betonzuilen en gekantelde blokken. De bekleding van het dijkvak ten westen van dijktraject Emanuelpolder bestond uit gekantelde blokken.







Toetsing
Emanuelpolder

Waterschap Scheldestromen toetste het dijktraject aan de veiligheidsnorm, zoals die is voorgeschreven in de Waterwet. Daaruit bleek dat de grasbekleding niet aan de norm voldeed. Het waterschap toetste de dijk goed op het faalmechanisme van piping, maar adviseerde wel peilbuizen te plaatsen om zo de invloed van het getij op de grondwaterstroming vast te kunnen stellen. De dijk werd eveneens goed getoetst op het faalmechanisme van stabiliteit. Het nieuwe ontwerp zou echter opnieuw getoetst moeten worden op stabiliteit, met name als er een kruinverhoging zou plaatsvinden of het talud zou veranderen.







Ontwerp

Het voorontwerp, de variantenafweging en het definitieve ontwerp van het dijktraject zijn uitgebreid omschreven in de ontwerpnota. Samengevat ziet het ontwerp er als volgt uit. Langs het hele dijktraject is gekozen voor dijkbekleding van klei. Projectbureau Zeeweringen bepaalde de dikte van de kleilaag met de Spreadsheet Kleidijken. Daarnaast maakte het projectbureau gebruik van een nieuwe methode, ontwikkeld door Deltares, om het erosieprofiel onder maatgevende omstandigheden vast te kunnen stellen. Over de hele dijk is uiteindelijk hetzelfde profiel aangebracht. De bovenste 50 centimeter klei bestaat uit klei van erosieklasse 2. De overige klei bestaat uit klei van erosieklasse 1. Beide kleilagen dragen bij aan de sterkte van de klei.

Bijzonderheden

Klei in plaats van stenen

De oorspronkelijke dijkbekleding van dijktraject Emanuelpolder bestond uit klei en gras. In de ontwerpfase overwoog projectbureau alternatieven, waaronder steenbekleding. Binnen het door het Hoogwaterbeschermingsprogramma beschikbaar gestelde budget was dijkbekleding van klei en gras de enige optie. Technisch gezien was dit een goede keuze. De levensduur van een kleibekleding is vergelijkbaar met die van steenbekleding; hij vergt echter wel meer onderhoud. Bovendien kon de dijk met klei en grasbekleding zijn oorspronkelijke, natuurlijke uitstraling behouden. Voor het dimensioneren van kleidijken is een rekenmodel ontwikkelt.


Berm

De hoogte van de berm varieerde, maar lag overal onder het ontwerppeil van NAP+6,90 meter. Tijdens de dijkversterking is de berm overal verhoogd, zodat het hele dijkvak nu een hoogte heeft van NAP+6,90 meter. Op de berm is een nieuw onderhoudspad aangelegd met een toplaag van open steenasfalt. Het onderhoudspad is niet opengesteld voor recreatie. Tijdens de uitvoering gebruikte projectbureau Zeeweringen de berm deels als werkweg en bracht daarvoor een strook van fosforslak aan. Deze strook is blijven liggen en afgewerkt tot de gewenste laagdikte van 0,4 meter en afgedekt met open steenasfalt.


Bovenbeloop en kruin

Op het bovenbeloop en de kruin is de bestaande kleilaag van 0,80 meter aangevuld tot een laagdikte van 1,40 meter. De naastgelegen dijkvakken zijn voorzien van steenbekleding. Als onder maatgevende omstandigheden de kleilaag erodeert, verliest de steenbekleding zijn opsluiting en kan bezwijken. Om dat te voorkomen creëerde projectbureau Zeeweringen een overgangsconstructie met gepenetreerde breuksteen. Mocht de klei eroderen, dan zal de gepenetreerde breuksteen blijven liggen en zo de steenbekleding op zijn plek houden.

Schorverlaging

Vanuit de Provincie is het verzoek gekomen om het schor voor de dijk te verlagen. De vrijkomende klei zou dan gebruikt kunnen worden voor de dijkverbetering.

De benodigde tijd was echter te kort om dit, toch complexe onderzoek, tijdig af te kunnen ronden. Dit kwam mede door de niet-homogene samenstelling van het schor. Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de kwaliteit van de klei in het voorland.








Referenties


Contractmanagement werkprocessen





Contract en uitvoering
Aanleg kleidijk
Aanleg kleidijk

Projectbureau Zeeweringen voerde dijkversterking Emanuelpolder, dat een project van het waterschap was, gelijktijdig uit met dijkversterking Sint Pieterspolder. Projectbureau Zeeweringen en het waterschap konden daardoor de uitvoering van beide dijkversterkingen in één contract onderbrengen, waardoor ze het werk tegen een relatief gunstige prijs konden aannemen. Bovendien leverde het combineren van de uitvoering van beide projecten synergievoordelen op. Zo was er maar één projectadministratie nodig en bespaarde het projectbureau, het waterschap en de aannemer op overheadkosten.





Referenties


Projectbeheer controleprocessen





Projectbeheersing

Dijktraject Emanuelpolder is op tijd en binnen budget opgeleverd.





Kerndocumenten



























Referenties
Bezig met het laden van de kaart...


HZ University of Applied Sciences
Rijkswaterstaat, Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Projectbureau Zeeweringen
Waterschap Scheldestromen
Provincie Zeeland
Deltares